Археалагічны сезон у гэтым годзе пачаўся на Крэўскім замку вельмі рана – экспедыцыя Інстытута гісторыі НАН Беларусі на чале з вядучым навуковым супрацоўнікам Алегам Дзярновічам распачала там свае даследаванні яшчэ ў лютым. Гэта было выклікана актывізацыяй рэстаўрацыйных прац на замку і неабходнасцю іх навуковага забеспячэння.
Крэўскі замак працягвае прыносіць сюрпрызы
Общество
20.06.2025
За гэтыя месяцы было зроблена некалькі важных адкрыццяў.
Ужо можна сцвярджаць, што канчаткова пацверджана наяўнасць ва ўсходнім куце Трэцяй вежы Крэўскага замка, аб гэтым паведамляе тэлеграм-канал Інстытута гісторыі НАН Беларусі. Найноўшыя даследаванні паказваюць, што гэта вежа была сіметрычнай і мела тыя ж параметры, што і так званая Малая вежа ў паўднёвым куце замка. Вежа мае памеры 8,5 м на 8,5 м. У ёй былі мураваныя скляпенні, пра што сведчыць насычаны нэрвюрнай цэглай пласт завалу ўнутры вежы. У паўднёва-заходняй сцяне вежы выяўлены ўваходны праём шырынёй каля 90 см. Гэты праём быў аздоблены каменным парталам, элементы якога выяўлены падчас раскопак.
Апроч таго, побач з Трэцяй вежай быў выяўлены праём сцяны, закладзены ў пазнейшым часе са значна горшай якасцю, чым муроўка ў сценах замка. Можна было меркаваць, што менавіта тут прарваліся войскі Свідрыгайлы ў 1433 г., калі яны штурмавалі Крэўскі замак. Але самае новае адкрыццё – падмурак паўцыркульнай канструкцыі за гэтым праёмам з боку замкавага дзядзінца. Гэта можа быць падмурак забрам’я, што прыкрываў браму. Такім чынам, мы маем у Крэўскім замку яшчэ адну, трэцюю браму. Нагадаем, што Лідскі замак мае як раз тры брамы, а Медніцкі (у Мядзінінкаі) – нават чатыры брамы. Пакуль гэта яшчэ гіпотэза, але архітэктурна-археалагічныя даследаванні Крэўскага замку ў сезоне 2025 году працягваюцца.
Выяўленыя аб’екты прымушаюць пераглядзець як архітэктурную, так і сацыяльную гісторыю Крэўскага замка на яе ранніх этапах (XIV – пачатак XV стст.). Варта адысці ад канцэпцыі фолькбурга (замка-ўкрыцця мясцовага насельніцтва падчас небяспекі). У большай ступені Крэўскі замак выконваў функцыю рэзідэнцыі, з’яўляючыся цэнтрам дамену (вотчыны) Альгердавічаў.
Сярод знойдзеных артэфактаў сустракаюцца цікавыя экзэмпляры метапластыкі, як, напрыклад, фігурная бронзавая накладка, аналагі якой маюцца ў чэшскай археалагічнай літаратуры, дзе яны інтэрпрэтуецца як гарнітура пояса XIV ст.
Даследванні і рэстаўрацыя Крэўскага замка працягваюцца.
